David Geens – De kunst van het mogelijke

Donderdagavond had ik een gesprek met mevr De Leenheer. Ze is een vriendelijke dame, doch een goed gevoel kon ze me niet geven.

Zo heeft ze in een gesprek van 15 minuten zich wel acht keer vergist van naam van Laurens en heeft ze drie keer Laurens en Lucas omgewisseld.

En wat ook opvallend was, weer had ze (on)handig de inschrijvingspapieren vergeten om Lucas in te schrijven, hoewel we reeds maanden geleden hem eerst mondeling hadden aangemeld bij de vorige directrice en de week nadien de papieren hadden ingevuld. Omdat ik een maneuver hierin vermoedde om te vermijden dat Lucas werd ingeschreven, heb ik aangedrongen omdat ik héél goed wist dat er een bundel inschrijvingspapieren altijd klaarligt in de klas.

Maar wat erger was, met een bocht waar Ayrton Senna jaloers zou op zijn geweest, kregen wij plots wel onze “goesting”. Nu ja, een poging tot…

Donderdagavond had ik een gesprek met mevr De Leenheer. Ze is een vriendelijke dame, doch een goed gevoel kon ze me niet geven.

Zo heeft ze in een gesprek van 15 minuten zich wel acht keer vergist van naam van Laurens en heeft ze drie keer Laurens en Lucas omgewisseld.

En wat ook opvallend was, weer had ze (on)handig de inschrijvingspapieren vergeten om Lucas in te schrijven, hoewel we reeds maanden geleden hem eerst mondeling hadden aangemeld bij de vorige directrice en de week nadien de papieren hadden ingevuld. Omdat ik een maneuver hierin vermoedde om te vermijden dat Lucas werd ingeschreven, heb ik aangedrongen omdat ik héél goed wist dat er een bundel inschrijvingspapieren altijd klaarligt in de klas.

Maar wat erger was, met een bocht waar Ayrton Senna jaloers zou op zijn geweest, kregen wij plots wel onze “goesting”. Nu ja, een poging tot…

Plots wordt er een lijst tevoorschijn getoverd waarop moet blijken dat Laurens wel bij zijn huidige juffenduo kan blijven. Men vindt het nodig dat de klassen herschikt worden en men heeft een simpele regel ingevoerd. Men neme al de kinderen, rangschikt ze volgens leeftijd en trekt in de helft van de lijst een streep. Voila, klassen verdeeld. Geen enkele achtergrond van karakters die samenpassen, vriendschappen (zo zeldzaam bij ASS-kindjes dat ze gekoesterd zouden moeten worden als een ruwe diamant notabene), of watdanook dat in rekening wordt gebracht.

Resultaat: Laurens wordt als tweede jongste ingedeeld in de klas van juf Sophie en juf Vivi. Maar er is ook onze Lucas. En wat nu? Lucas als jongste mee in de jongste klas en ze samen zetten of Laurens dan toch doorschuiven? Neen, wij mogen bij wijze van uitzondering kiezen. Laurens bij zijn vertrouwde juffen laten en Lucas in de andere klas (bij de juf met wie het al zo zalig klikt)? Nu ja, lijkt het beste hoewel we dan moeten vaststellen dat Lucas als allerjongste bij de alleroudste terecht komt en dat het voor Laurens betekent dat al zijn klasgenootjes vertrekken naar de andere klas. Ver van ideaal.

Straffe noot is eigenlijk dat later op de avond ik toevallig een lijst op een bureau zie liggen, met name een kopie van de net genoemde en getoonde lijst maar waar reeds wijzigingen op stonden geschreven: Laurens was aangeduid om in de andere klas te zitten en Lucas bij Sophie en Vivi… Vandaar dus het geciteerde betere bochtenwerk.

Moesten we nu blij zijn? Zeker niet. Niet omdat het nog ver van de beste situatie was voor onze kinderen maar ook omdat het voor de andere kinderen nog steeds niet opgelost was.

Ik heb een andere betrokken ouder zien staan huilen in de gang van pure ellende. De dag nadien is er trouwens een regelrechte scheldpartij geweest tussen de directrice en een andere ouder. Als een directrice dan roept “och, pakt uw kinderen mee naar huis en schrijft ze ergens anders in”, moet er dan nog meer gezegd worden dan dat je van een directrice toch een andere attitude verwacht?

Ik blijf me vragen stellen naar de achterliggende reden voor de herverdeling. Vorig jaar (na het eerste opstartjaar) was de vraag voor een eerste keer gesteld en toen heeft de toenmalige directie samen met de leerkrachten én de pedagogische begeleidingsdienst beslist dat het de beste keuze was om de indelingen aan te houden. Een advies dat kon en kan tellen!

Volgens mevr De Leenheer is zoiets nodig om de kindjes leren om te gaan met veranderende situaties. Trek die redenering door en dan kan je aangepast onderwijs voor ASS afschaffen…

Wij als ouders kiezen net voor De Zonnewijzer omwille van de speciale en unieke aanpak, omdat dankzij de structuren onze kindjes wel een doorgang vinden naar onze wereld. Er is een goede uitspraak in omloop over ASS: we moeten niet proberen de kinderen onze wereld te laten snappen, wij moeten proberen hun wereld eens te snappen. Zo kan er contact gelegd worden en vanuit dat contact kunnen er pogingen ondernomen worden om hen weerbaarder te maken. Ik betwijfel echter zeer sterk of mevrouw De Leenheer hiervan op de hoogte is. Ik zal haar een boek sturen geschreven door een gerenomeerd onderzoekster op het gebied van ASS en zelf moeder van een autistisch zoontje (dus dubbel ervaringsdeskundige) die dat heel goed uitlegt. Mevr De Leenheer kan het gebruiken.

Want het viel me op dat meermaals in het gesprek ze de term “kinderen met het vermoeden van ASS” bleef gebruiken. Ze wil dus maar niet aanvaarden dat men wel degelijk ASS kan vaststellen voor de puberleeftijd. Ik heb binnenkort een afspraak met professor Schoentjes: ik zal hem hiermee eens confronteren. Prof Schoentjes is kinderpsychiater aan het UZ Gent en is hoofd van het austismereferentiecentrum. Ik ben eens benieuwd hoe hij gaat reageren als ik hem vertel dat hij in wezen een fraudeur is, want dat er geen nood is aan kinderpsychiaters die diagnoses stellen…

Ik kon dan ook niet anders dan opnieuw de directie van het Gentse stedelijk onderwijs te verzoeken af te zakken naar De Zonnewijzer en met de leerkrachten zelf te praten in plaats van met de directie. Het ganse team vond het immers geen goede beslissing. Geen enkele pedagoog die ik gecontacteerd heb vond het een goed idee. De thuisbegeleiding vond het geen goed idee. Wij vonden het geen goed idee. Andere ouders vonden het geen goed idee. Hoeveel mensen zijn er nodig om vast te stellen dat een idee niet goed is?

Iedereen maakt fouten. Een mevrouw die voor het eerst directrice wordt mag fouten maken. Zeker als ze terecht komt in een buitengewoon onderwijs en zeer zeker als ze niet vertrouwd is met de problematiek die daar in de school wordt aangepakt.

Maar ze mag één fout niet maken: denken dat ze het beter weet. Ze zou moeten weten dat ze nog veel moet leren. Ze zou dankbaar moeten zijn om te kunnen leren van haar juffen. Ze zou open moeten communiceren met de ouders. En niet eenzijdig beslissingen doordrukken waar zo veel weerstand tegen is.

Voor zover ik nu echter heb vernomen – ik heb nog geen officiële bevestiging – zou de hogere directie de beslissing herroepen hebben na het uiterst noodzakelijk gesprek met de juffen. Ik hoop snel antwoord te krijgen zodat we allemaal, ouders en juffen, met een geruster gemoed de vakantie kunnen aanvatten en uitkijken naar 3 september…

We kunnen dat dan als nieuwe start beschouwen. Ik heb al met andere ouders gesproken en deze zomer organiseer ik eens een barbecua voor de geïnteresseerde ouders. Dat zal dan de start zijn van een ouderraad, die problemen zoals deze van afgelopen week kan kanaliseren en als contactorgaan kan dienen voor directie en leerkrachten enerzijds en alle ouders anderzijds. Sommige ouders zijn immers minder weerbaar en zullen makkelijker hun zorgen delen met andere ouders dan deze kenbaar te maken aan de directie. Meer communicatie zal iedereen helpen, ook mevrouw De Leenheer.

Dan kunnen we daarna het gebeurde afsluiten als een ongelukkige start van mevrouw De Leenheer en kunnen we er met het ganse team voor zorgen dat zulke accidents de parcours niet meer opnieuw gebeurt.

Soms kan ik zo moe worden om als ouder van ASS-kindjes altijd maar opnieuw een strijd te moeten leveren. Meestal is het een strijd tegen instituten en dergelijke, maar heel soms kom je op totaal onverwachte plaatsen mensen tegen die zo kwetsend kunnen zijn…

Neem nu mevrouw Rita de Leenheer. Sinds kort is zij vervangend directrice van De Zonnewijzer in Gent, waar onze kindjes naar school gaan – althans onze oudste gaat daar nu en het is de bedoeling dat de jongste nu op 1 september daar ook start.

De Zonnewijzer wordt geacht een kleuterschool te zijn voor buitengewoon onderwijs die aangepast is voor kleuters met een vermoeden van ASS en voor kleuters met autismespectrumstoornissen.

Maar in een discussie vandaag met de nieuwbakken directrice bleek vandaag dat zij wel haar héél eigen mening er op nahoudt…

Volgens mevr De Leenheer zijn er alleen maar kleuters met een vermoeden van ASS. ASS kan volgens haar alwetendheid pas vastgesteld worden op latere puberleeftijd, dus na de leeftijd van 16 jaar…

Kijk, ieder zijn mening natuurlijk, maar als een leerkracht die nu plots directrice mag spelen, denkt dat ze het beter gaat weten dan een hele reeks ouders, professoren en Centra voor Ontwikkelingsstoornissen, dan stel ik me ernstige vragen hoe zo iemand degelijk leiding kan geven aan een school voor kindjes met een probleem dat volgens haar niet bestaat.

Om u aan te geven hoe op een cynische manier grappig haar uitspraak wel is, citeer ik volgend stuk uit de website van het COS van UZ Gent:

Tot onze grote spijt ontstaat er omwille van het grote aantal aanvragen voor multidisciplinair onderzoek, een wachtlijst waardoor de aanvrager een kortere tot langere tijd moet wachten alvorens een onderzoek kan gestart worden. De wachttijd varieert in functie van twee criteria:

• Kinderen jonger dan 2 jaar: deze trachten we te onderzoeken binnen de twee maanden na de aanvraag
• Kinderen ouder dan 2 jaar:
  • indien het een korte onderzoeksprocedure betreft(zonder observatie, oudergesprek en gestructureerde spelobservatie): middellange wachttijd
  • Indien het een uitgebreide onderzoeksprocedures: lange wachttijd

  Welke motivatie hebben we om op deze wijze met de aanvragen om te gaan:

  Wat betreft het leeftijdscriterium:

  • Bij zeer jonge kinderen is een vroegtijdige begeleiding vaak cruciaal in de verdere ontwikkeling, waardoor vroegtijdige diagnostiek onontbeerlijk is.
  • Voor zeer jonge kinderen zijn alternatieven nauwelijks voor handen.
  • Voor zeer jonge kinderen is slechts een korte onderzoeksprocedure nodig

Bij het COS streven ze dus naar om kinderen voor de leeftijd van twee jaar te diagnosticeren om op tijd te kunnen beginnen met een aangepaste begeleiding en opvoeding.

En ik kan getuigen dat het COS niet over één nacht ijs gaan. Laurens was 20 maand toen hij eerst werd getest en toen hebben ze gezegd “zeer sterk vermoeden van ASS” en hebben ze zelf gevraagd om zes maand later bijkomende testen en herevaluatie te doen. Na die tweede reeks vermeldt hun verslag “bevestigen wij een diagnose van autismespectrumstoornis”.

Wij hebben trouwens een jaar later zelf opnieuw een herevaluatie aangevraagd omdat het met het naar school gaan niet liep zoals verwacht en opnieuw werd zonder enige twijfel ASS bevestigd.

Ten getuige daarvan verslagen ondertekend door Dr Faes, gerenomeerd onderzoekster op het vlak van ASS bij jonge kinderen.

Wat moet je dan denken als je plots geconfronteerd wordt met een directrice ad interim die laat blijken dat de school waarover ze tijdelijk de scepter zwaait eigenlijk weinig nut heeft? Ik sta dan ook niet verwonderd dat ze vandaag tegen een andere ouder zei “och ja, waarom nog kiezen voor deze school, ze bestaat waarschijnlijk over twee jaar toch niet meer”…

Zo iemand is een pedagogisch gevaar. Ze neem eigengereid beslissingen over hoe de kinderen onderwijs moeten krijgen zonder dat er ook maar één iemand van het ganse onderwijzend team haar mening deelt. Ik zoek nog of ik iemand kan vinden in het CLB van Gent die de pedagogische keuzes van mevr de Leenheer zal steunen.

Het resultaat is er al wel naar: diverse ouders hebben hun kind inmiddels uitgeschreven. Ik kan hen wel begrijpen, maar ik kan er mij niet bij neerleggen dat iemand die denkt het beter te weten dan specialisten terzake, iemand die het nodig vindt ouders te behandelen alsof ze geen recht van spreken hebben, dictatoriaal zeggenschap heeft over wat noodzakelijk is voor mijn kinderen.

Het leven met twee kindjes met ASS is al zwaar genoeg; pedagogische nonsens kan ik missen als kiespijn.

Na mijn open brief aan de Gentse schepen van Onderwijs Rudy Coddens, heb ik hem mijn opmerkingen over zijn antwoord bezorgd.

Beste Rudy,

Bedankt voor uw snel antwoord.

Toch wil ik even inpikken op de initiatieven die u vernoemt.

Dit zijn allemaal scholen type 1 en 2, dus voor kinderen met ASS met een beperkte begaafdheid. Voor deze groep van kinderen zijn er inderdaad in en rond Gent meerdere initiatieven genomen. Soms nog niet genoeg, maar toch al iets meer.

De Zonnewijzer heeft zich specifiek op ASS met normale begaafdheid. Net voor deze kinderen is er heel weinig te vinden, ook in het lager onderwijs. Met als gevolg dat sommige kinderen nu reeds de overgang van De Zonnewijzer hebben gemaakt naar basisscholen in een niet-aangepast type, waardoor deze kinderen wel aandacht krijgen voor hun ASS-probleem, maar de kansen op verdergezet onderwijs ontnomen worden.

We beseffen uiteraard allemaal dat dromen van een oplossing op 1 september irreëel is, maar we willen niet in de eerste plaats toch dat deze materie niet onaangeroerd blijft.

Ik hoop alleszins u toch eerstdaags te kunnen ontmoeten om samen hierover van ideeën te wisselen.

Met vriendelijke groeten,

Namens De Zonnewijzerouders,

David Geens

Vandaag kreeg ik volgend hoopvolstemmend mailtje terug:

From: Coddens Rudy [mailto:[email protected]] On Behalf Of Schepen Coddens Rudy

Sent: Tuesday, June 19, 2007 8:34 AM

To: David Geens

Cc: Vanhoegaerden Nadine; Heyerick Luc; Hantson Edwin

Subject: RE: brief namens de ouders van De Zonnewijzer

Importance: High

Geachte heer ,

beste David ,

Ik besprak gisteren jullie vraag in mijn overleg met mijn departementshoofd , dhr Luc Heyerick.

Op korte termijn zien we geen mogelijkheid om een vervolg te bouwen aan de Kleuterschool De Zonnewijzer.

Hiervoor heb je een een nieuw pedagogisch project nodig , gebouwen en opgeleide personeelsleden.

We zijn er ons wel van bewust dat jullie vraag terecht is en in de toekomst de nodige aandacht vereist..

Daarom zijn we bereid om na te denken hoe we in de toekomst als stedelijk onderwijs aan jullie vraag kunnen tegemoetkomen.

Onze pedagogische dienst krijgt de opdracht om de mogelijkheden begin volgend schooljaar verder onderzoeken.

Terzake vinden we het belangrijk dat we met ouders van De Zonnewijzer een gesprek hebben om naar hun ervaringen te luisteren.

Gezien de overvolle agenda’s zal dit wel pas kunnen eind augustus of begin september.

Mijn medewerkster Nadine Vanhoegaerden zal met u een afspraak maken.

vriendelijke groeten ,

Rudy Coddens

Schepen van onderwijs en opvoeding

tel : 09 / 266 54 30

fax : 09 /266 54 49

[email protected]

Dit is natuurlijk leuk om te lezen.

Zoals ik al in de oorspronkelijke brief aangaf, beseffen we heel goed wat de doorlooptijden zijn van onze vraag.

We hebben de oproep niet gericht voor onze kinderen, maar wel voor de kinderen die later nog komen, de volgende generaties zeg maar.

We houden immers ook rekening met het feit dat de typering van scholen over een tweetal jaren verdwijnt en er dan clusters komen, die de ganse boel gaan veranderen. Het is dan ook onze mening dat door nu reeds aandacht te vragen voor de geschetste problematiek, dit eventueel mee kan opgenomen worden in de gevolgen van de hervorming. Ik ben immers van mening dat de geplande hervormingen in het buitengewoon onderwijs geen project is dat ook na de lancering zondermeer “af” zal zijn, maar bijsturing zal vragen.

Daarom ben ik ook van mening dat het nu een goed moment is om in beleidskeuzes daarmee rekening te houden, zoniet spreken we algauw over misschien vier tot zes jaar vooraleer er terug voldoende ademruimte is na de hervorming om nieuwe zaken op te starten, terwijl als het nu mee wordt opgenomen, het deel kan uitmaken van de noodzakelijke herschikkingen die over enkele jaren zullen gebeuren.

Als ouders hebben we een aparte kijk op de zaken, die op zijn minst “overkoepelend” kan genoemd worden, daar wij door de wachtlijsten – zowel in scholen als andere begeleidingstrajecten – gedwongen zijn een brede kijk te hebben op alle mogelijke vormen van onderwijs en ondersteuning. Vanuit die praktijkervaring zien wij bapaalde overlappingen en hiaten in het aanbod, maar dan vanuit een andere hoek dan beleidsmakers en hulpverleners.

Daarom ben ik alleszins verheugd dat wij kunnen uitkijken naar een onderhoud met schepen Coddens en zijn betrokken medewerkers, ook met het feit dat dit reeds besproken werd en verder zal onderzocht worden.

Wij zijn er van overtuigd dat het beter is samen aan de kar te trekken dan langs de kant te blijven zitten jammeren dat “de overheid” niets doet of niet naar ons zou luisteren.

Wat dus bij deze bewezen is dat in Gent er alvast geluisterd wordt.

Als vader van twee autistische kindjes, is deze problematiek voor mij geen ver-van-mijn-bed-show. Ik maak dagelijks de strijd tegen vele muren en kaaien mee, als betrokkene en als bevoorrecht toeschouwer. Mijn echtgenote nog veel meer dan ik, zij is het vaak die de eerste contacten legt.

Onze oudste gaat momenteel naar De Zonnewijzer in Gent. Dit is een kleuterschooltje binnen het stedelijk onderwijs met twee klasjes, volledig aangepast aan de noden van autistische kleuters met een normale tothoge begaafdheid. Vrij uniek in Vlaanderen. Autisme krijgt terecht steeds meer aandacht, zowel in zorginstellingen als in het onderwijs. Gelukkig maar want momenteel wordt 1 op de 156 kinderen gediagnosticeerd met een austismespectrumstoornis (ASS).

Het probleem is echter dat men al te vaak deze extra zorg uitbouwt binnen instellingen en scholen die in het buitengewone vallen en dus ervaring hebben met kinderen met een mentale achterstand. Historisch gezien vindt men autisme nu nog vaak terug in type 7 scholen: type 7 was vooral bedoeld voor gehoorgestoorden waar nogal ASS-kinderen in terecht kwamen omdat men vroeger vaak onterecht dacht dat het een hoorprobleem was. Nu vind je ze ook bijvoorbeeld terug in type 2 voor leerlingen met een matig of ernstig mentale handicap, type 1 voor kinderen met een licht mentale handicap of type 8 voor kinderen met ernstige leerstoornissen.

Zoals je kan zien, is er niet echt een typering waar ASS-kindjes met een normale begaafdheid in thuis horen. En wat erger is, er staan projecten op stapel die deze typeverdelingen gewoon van tafel veegt en waar in de nieuwe structuur nog steeds of anders gezegd helemaal geen aandacht wordt gegeven aan de specifieke noden van normaalbegaafde ASS-kinderen.

Daarom is het een zegen dat er een school bestaat zoals De Zonnewijzer. Het spijtige is natuurlijk dat dit project eigenlijk navolging verdient. Er zijn slechts een paar scholen die ondanks de types waartoe ze behoren, toch inspanningen doen voor ASS-kindjes met een normale begaafdheid. In het stedelijk onderwijs in Gent ontbreekt dat echter nog en daarom heb ik mij namens de ouders van de kinderen van De Zonnewijzer geëngageerd mijn schouders onder dit project te zetten.

Onze eerste stap was een brief aan de verantwoordelijke schepen van Onderwijs, de heer Rudy Coddens.

Aan de schepen van Onderwijs Stad Gent

Gent, 12 mei 2007

Geachte heer schepen,

Allereerst wensen wij, de ouders van de kleuters van De Zonnewijzer, u te bedanken en proficiat te wensen met de oprichting van “De Zonnewijzer” twee jaar geleden. Hiermee hebt u al tientallen kinderen met autismespectrumstoornissen én hun ouders nieuwe kansen gegegeven waar zij van verstoken zouden gebleven zijn zonder dit aangepaste kleuteronderwijs.

Wij hopen dan ook dat u later met trots zal terugkijken op deze moedige beleidsbeslissing.

Zulk project verdient echter navolging. In de eerste plaats navolging in de rest van het land. We hopen dan ook dat de Minister van Onderwijs eerstdaags De Zonnewijzer een bezoekje zal brengen en met eigen ogen zal kunnen vaststellen dat aangepast kleuteronderwijs voor kinderen met ASS een noodzaak is.

Maar we menen ook dat dit succesverhaal niet abrupt mag stoppen voor onze kinderen op de leeftijd van zes jaar. U bent waarschijnlijk wel op de hoogte van de schrijnende toestanden in verband met wachtlijsten en het beperkte aantal plaatsen in lagere scholen aangepast voor ASS-kinderen…

Met veel pijn in ons hart moeten we nu al vaststellen dat vele kinderen die in De Zonnewijzer zo’n goede startbasis hebben meegekregen, vervolgens noodgedwongen in scholen en types terechtkomen die niet 100% aangepast zijn aan hun noden. Het is jammer dan te zien hoe de kansen die u samen met het team van De Zonnewijzer en de directie van De Zonnepoort hebt gecreëerd voor deze kinderen gewoon in troebel water gegooid worden.

We willen bij deze dan ook een oproep lanceren om een vervolg te bouwen op het succesverhaal van De Zonnewijzer. Dit project verdient na- én opvolging in de vorm van een lagere school die met een zelfde pedagogische opdracht en met een zelfde visie en ingesteldheid ten opzichte van jonge kinderen met ASS, de weg die werd ingeslagen kan voortzetten.

We begrijpen ook dat er tijd nodig is om dit uit te bouwen. Een nieuw pedagogisch project staat niet in enkele maanden op poten. We doen deze oproep dus niet in de eerste plaats voor onze kinderen, maar voor alle kinderen die nu en in de toekomst hun plaatsje zullen vinden in De Zonnewijzer.

Momenteel worden ingegrijpende wijzigingen voorbereid in het systeem van Bijzonder Onderwijs die hun weerslag in de scholenorganisaties zal vinden in het schooljaar 2009-2010.

Als ouders van kinderen met een autismespectrumstoornis vrezen wij dat onze kinderen dan nog meer dan nu in minder aangepaste onderwijsvormen zullen terecht komen.

Tegelijk biedt deze reorganisatie misschien de kans om een vervolg op het kleuteronderwijs van De Zonnewijzer op te richten.

Het zou een geweldig initiatief zijn moesten onze kinderen en zovele andere kinderen met ASS die nu in diverse lagere schooltypes verspreid zitten, hun eigen plek vinden. Want alle goede bedoelingen ten spijt van de Minister van Onderwijs, ASS is in het huidige onderverdelingsstelsel van types moeilijk in één enkel vakje te plaatsen. De nood aan een eigen aangepast type is duidelijk vast te stellen voor al wie een bezoek brengt aan De Zonnewijzer en daar met eigen ogen kan zien wat er met onze kinderen kan bereikt worden indien het onderwijs aangepast is aan de specifieke vereisten van autisme.

We hopen dat we eerstdaags een onderhoud met u mogen hebben waar we enerzijds u in de eerste plaats willen bedanken voor de kansen die u gecreëerd hebt voor onze kinderen, maar we anderzijds samen met u deze problematiek willen bespreken en vernemen welke opties er naar de toekomst zijn. Als we uw visie en onze ervaring en enthousiasme om hier een vervolg op te maken samen kunnen brengen, zijn er misschien opnieuw beleidsbeslissingen mogelijk waar iedereen later trots zal naar kunnen kijken.

Met vriendelijke groeten,

Namens de ouders van De Zonnewijzer Gent

David Geens

Niet lang daarna kregen we een mail terug van Rudy Coddens:

Geachte heer ,

Beste David ,

Beste Ouders van De Zonnewijzer,

Ik heb uw brief aandachtig gelezen.

Bedankt voor de lof die geeft mbt de oprichting van de kleuterschool De Zonnewijzer.

Ik ben als beleidsverantwoordelijke die dit mee mogelijk gemaakt heeft natuurlijk heel tevreden dat dit door iedereen geapprecieerd wordt.

Wees er wel van overtuigd dat dit initiatief enkel kon slagen dankzij de schitterende dagelijks inzet van de kleuterjuffen en de rest van het team.

Dit schooljaar hebben we in de basisschool voor buitengewoon onderwijs type 1 , Het Kompas ( Ijskelderstraat ) , naast een bestaand klasje voor kinderen met ASS ook een tweede klasje mogelijk gemaakt. Ook in De Zonnepoort en het BUSO Bert Carlier wordt extra aandacht besteed aan kinderen met ASS

Via de opgebouwde expertise in De Zonnewijzer proberen we in de toekomst tevens andere basisscholen te ondersteunen die met vragen zitten.

Ik besef echter dat , ondanks alle inspanningen die de jongste jaren geleverd werden vanuit ons stedelijk onderwijs de nood aan aangepast onderwijs zeker nog niet volledig ingevuld is.

De vraag naar een vervolg op de kleuterschool De Zonnewijzer is , zoals u terecht stelt , geen beslissing die we onmiddellijk en ondoordacht kunnen nemen.

Ik kan u wel verzekeren dat ik uw vraag zal bespreken met de verantwoordelijken van de school , mijn medewerkers en pedagogische adviseurs.

Ik neem zeker nog verder contact op.

vriendelijke groeten ,

Rudy Coddens

Schepen van onderwijs en opvoeding

tel : 09 / 266 54 30

fax : 09 /266 54 49

[email protected]

Dit antwoord was op twee punten echter teleurstellend:

Ten eerste is het zo dat de scholen die de schepen noemt, allemaal scholen type 1 en type 2 zijn en de klemtoon dus leggen op kinderen met een beperkte begaafdheid waarbij aparte ASS-klassen worden ingericht.

Ten tweede hebben we na deze mail het gevoel dat onze vraag tijdelijk aan de kant wordt geschoven. Een onderhoud en een actieplan opstellen moet toch zeker mogelijk zijn? We zijn realistisch genoeg om te beseffen dat er geen vervolgonderwijs is in- of opgericht in één-twee-drie… Net daarom mag er geen tijd verloren gaan. We blijven dus aandringen om alvast snel de schepen te kunnen ontmoeten.

Daarom ook breng ik dit verhaal in de openheid. Want de 14 kinderen in De Zonnewijzer staan zeker niet alleen in dit geval. Ik hoop nog meer ouders te leren kennen die hetzelfde meemaken en die hun schouders willen zetten onder een bredere werkgroep om dit probleem onder de aandacht te blijven brengen van de beleidsmensen. Niet alleen in Gent, maar in alle steden en zelfs bij de betrokken minister van Onderwijs.

Michael Waldman van de Universiteit van Cornell meent een statistisch verband te hebben ontdekt tussen autisme en (veel) TV kijken bij jonge kinderen.

In Amerika is het aantal gekende gevallen van autisme de laatste 25 jaar sterk gestegen. In 1970 had men een cijfer van 1 op de 2500 kinderen, nu is dat al 1 op de 170 (in België zijn deze cijfers trouwens vergelijkbaar).

Vanuit die vaststelling meende professor Waldman misschien een verband te zien met dezelfde periode waarin TV en computerspelletjes een hoge vlucht namen.

Als ouder van een autistische jongen, trok dit kleine nieuwsfeit mijn aandacht, want ik herinner me ook nog dat ik mij soms druk maakte dat Laurens vele uren naar TV keek als peuter…

Prof Waldman is eigenlijk professor in management. Dus met deze thesis zit hij ver buiten zijn vakgebied. Hij heeft eerst geprobeerd zijn stelling te “verkopen” aan enkele dokters, maar toen niemand reageerde is hij dan maar zelf met cijfermateriaal aan de slag gegaan.

Concrete cijfers over het tv-gebruik van peuters (de leeftijd waarop autisme vaak wordt gediagnosticeerd) zijn er niet. Dus moest Waldman een omweg verzinnen om te kijken of er een verband bestaat tussen de hoeveelheid tv die baby’s en peuters kijken, en autisme.

Hij deed dat door de aantallen gevallen van autisme in drie staten van de VS te koppelen aan de hoeveelheid neerslag, in de veronderstelling dat kinderen als het regent vaker binnen zitten en dus tv kijken.

Op zich al een omstreden manier om zijn stelling te koppelen aan de cijfers, dus deed hij een dubbelcheck. In Amerika kent men kabeltelevisie als iets anders zoals wij dat gewoon zijn. Kabeltv staat daar gelijk aan veel meer zenders die je anders niet kan krijgen. Kabeltv is dan ook een synoniem voor zware TV-kijkers in de States.

Ook daar stelde hij vast dat gebieden met meer kabelabonnementen ook meer gevallen van autisme tellen.

Een testgroep vormde hij door te vergelijken met de Amishgemeenschap, waar tv uit den boze is. Volgens de verhoudingen die gelden in de VS, zouden honderden amish-kinderen aan autisme moeten lijden. Waldman telde er maar tien.

Persoonlijk vind ik het ook allemaal wat overroepen. Waldman zegt zelf in zijn rapport (dat je hier kan terugvinden) dat het een statistisch verband is. Een opmerkelijk verband, maar ook niet meer dan cijfermatig. En met cijfers kan je veel aantonen, zeker economen.

We mogen ook niet vergeten dat de definitie van autisme doorheen al die jaren breder is geworden en dat iedereen nu gewoon beter op de hoogte is. In de jaren negentig is men pas in het onderwijs en bij de toenmalige PMS-centra (nu CLB) zich bewust geworden dat sommige moeilijke kinderen wel eens in meerdere of mindere mate autisme zouden kunnen hebben. Ook ouders zelf kennen het probleem beter. Al was het maar dankzij de film Rain Man.

Maar volgens Waldman is dit niet voldoende om de groei van het aantal gevallen te verklaren. Hij linkt 40% van de stijging aan het meer TV-kijken (gebaseerd op zijn regencijfers) en 17% aan de stijging van kabelabonnementen.

In Time Magazine verscheen onmiddellijk een kritisch artikel, waar enkele geneesheren gaten prikten in de voorbarige conslusies. “Misschien ontdekken we op een dag dat een bepaalde schimmel die meer voorkomt in gebieden waar meer neerslag valt een mogelijke oorzaak is bij jonge kinderen,” zegt Pat Levitt (geneticus Vanderbilt University).

Tegenargument is dat men recent ondekte dat kinderen met autisme afwijkende activiteit vertonen in het hersengedeelte dat visuele input verwerkt en dat net deze delen zich normalerwijs heel sterk ontwikkelen in de eerste drie levensjaren (bron: The American Journal of Psychiatry: Abnormal Variability and Distribution of Functional Maps in Autism: An fMRI Study of Visuomotor Learning).

Het is dan wel een opmerkelijke vraag of snelbewegende, felgekleurde beelden (typisch voor peuterprogramma’s) net deze delen van ontwikkeling zouden verstoren. Voor alle duidelijkheid: prof Waldman probeert geenszins een verklaring te vinden, hij werpt alleen de vraag op, omwille van de statistiche overeenkomst.

“Televisie kijken hoeft er helemaal niets mee te maken te hebben“, reageerde een orthopedagoog in Nederland. “Een kind dat door de regen binnenzit heeft ook meer kans op conflicten met zijn ouders. Als datzelfde kind lekker buitenspeelt zullen zijn ouders minder snel problemen opmerken.“

Craig Newschaffer, epidemioloog van Drexel University, gaf nog een stuk kritiek: “Men gaat voorbij aan het feit dat er aanvaardbaar bewijs is dat het pathologisch proces dat autisme veroorzaakt al in de baarmoeder begint.“

Een team onder leiding van Levitt publiceerde deze week in Proceedings of the National Academy of Science een artikel waarin ze aantoonden dat een vrij vaak voorkomende genenvariatie – ze komt ongeveer voor bij 47% van de bevolking – in verband staat met een verhoogd risico op autismespectrumstoornissen (ASS zoals de stoornis correct ggenoemd wordt). Mensen met twee kopieën van het betrokken gen hebben dubbel zoveel kans op ASS, mensen die het gen slechts één keer hebben, hebben ook maar een klein beetje meer risico om ASS te hebben.

Intrigerend is dat dit gen de code bevat voor een proteïne die niet alleen in de hersenen voorkomt, maar ook een rol speelt in het immuunsysteem en het spijsverteringsstelsel – twee zaken waar autisten vaak ook problemen mee hebben (zoals ook bij Laurens).

Levitt schat dat misschien 5 tot 20 genen mee aan de basis voor ASS kunnen liggen. Volgens hem zijn er dus vele wegen die kunnen leiden tot autisme, waaronder bepaalde genencombinaties en omgevingsfactoren. Dat autisme dus enkel door de Teletubbies zou veroorzaakt worden, gaat volgens hem te ver.

Persoonlijk stel ik me ook de vraag, net zoals kinderpsychiater Lieve Swinnen (auteur van “Je Kind op de Sofa, een boek dat het taboe op psychische problemen bij kinderen probeert aan te pakken – meer info vind je hier) in Het Laatste Nieuws of men oorzaak en gevolg niet omdraait. Misschien zijn kinderen met ASS minder creatief in hun geest op die leeftijd dan andere kinderen en kiezen ze daarom zelf om meer TV te kijken.

Ik vind dat Waldman alleszins het krediet verdient een cijfermatig interessant gegeven naar boven te halen. Het verdient alleszins de kans om verder onderzocht te worden door de medische wetenschap om na te gaan wat oorzaak en wat gevolg is.