David Geens – De kunst van het mogelijke

De afgelopen dagen is er heel wat te doen geweest omtrent de tax shift. Naar aanleiding van mijn opinie blog was er heel wat heen en weer geschrijf op sociale media met diverse mensen. Die hebben we me eens aan het denken gezet over wat ik als ondernemer belangrijk vind en waarom ik enigzins sceptisch sta tegenover de tax shift die voor meer jobs zou moeten zorgen.

Voor alle duidelijkheid: de verlaging van de loonlasten was en is nodig. De huidieg tax shift helpt, maar volgens mij zal ze onvoldoende doorwegen om echt een shift in de economie te betekenen.

Daarom heb ik zelf eens genoteerd wat ik als ondernemer van een overheid verwacht. Volgend lijstje staat min of meer in volgorde van belangrijkheid, het belangrijkste voorop.

1. Minder wispelturigheid

Als ondernemer wil je plannen maken. Op korte, middellange en lange termijn. Je kan je onderneming maar gezond maken (en dus de economie gezond maken) als je zekerheid hebt om investeringen te doen. Een ondernemer heeft Excel als één van zijn meest betrouwbare instrumenten nodig.

Het is dus echter ondoenbaar als de regels constant veranderen en cours de route. Wat voor nut hebben je berekeningen nog als ze toch constant moeten bijgestuurd worden? OK, als ondernemer moet je constant bijsturen, maar eigenlijk zou de overheid en haar regels een (quasi) constante moeten zijn en net niet één van de meest volatiele variabelen in je berekeningen.

Die wispelturigheid houdt ook in dat de overheid bij wijzigingen rekening moet houden met de termijnen waarop ze bepaalde zaken invoert. Bijvoorbeeld bedrijfswagens en alles wat daar rond hangt. Op de relatief korte termijn van vier jaar dat een auto meestal dienst doet in mijn bedrijf, heb ik al regelmatig gevloekt dat de fiscale regels plots zodanig veranderen dat een goede keuze plots een slechte keuze wordt.

Afgelopen week was het zelfs zo dat door de snelle en grote stijging van diesel een wagen die ik drie weken geleden heb besteld en volgende maand geleverd wordt, nu eigenlijk al een slechte investering is. In die mate dat een deel van de tax shift eigenlijk geshift wordt naar het compenseren van die slechte investering, quasi mijn gans wagenpark.

De wispelturigheid is zo groot geworden dat je als ondernemer bij bepaalde beslissingen zegt “als het volgend jaar nog maar zo is“. Zelfs nu bij de tax shift denk ik dat. In het beste geval gaat een beslissing een legislatuur mee. Zelfs al zou de tax shift me toelaten mensen aan te nemen, dan zou het nog kunnen gebeuren dat ik ze een paar jaar later bij gewijzigd beleid weer moet ontslaan.

Idem voor infrastructuur, subsidies enz… Een overheid zou een constante factor moeten zijn voor een goed ondernemersklimaat.

2. Gelijk speelveld

Ongeacht hoe of hoe hoog de belastingen en andere drukvormen voor een onderneming zijn maakt minder uit als we met gelijke wapens spelen. Mijn onderneming kan enkel maar gezond zijn, als ik tenminste van de overheid dezelfde wapens (lees: rechten en plichten) krijg als mijn concurrenten.

Uiteraard strijdt iedere onderneming met andere wapens. Als ondernemer wil je het verschil maken, maar dat doe je dan met wapens die je zelf kiest. Het wordt echter onhoudbaar als de overheid regels dusdanig opstelt die het hetzelfde speelveld anders maken voor de deelnemers. Stel je eens een voetbalwedstrijd voor waarbij iedere ploeg speelt volgens andere regels.

Toch gebeurt dit in ons land. Door de wirwar aan regels alleen al, is de relatieve last voor KMO’s groter dan voor grote ondernemingen. Een KMO raakt zelf geen wegwijs in alle fiscale regels, subsidiepotten, ondersteuningsplannen (als die al op maat van de KMO gemaakt zijn) en diens meer. Ofwel ga je externe (dure) consultants aan het werk zetten ofwel laat je liggen wat ooit eens zo mooi geklonken moet hebben op een ministerraad.

De enige oplossing hierin is een vermindering van de complexiteit aan regels. Verlicht de planlasten en administratieve lasten: die besparing zal al veel meer zuurstof geven dan het zoveelste banenplan dat toch geen soelaas biedt aan de KMO. Zorg voor een gelijk speelveld. Grote ondernemingen hebben zoveel middelen om in het kluwen van regels er in te slagen veel meer geld te krijgen van de overheid en minder te moeten afgeven. Probeer daar maar eens tegenin te gaan.

Tegelijk moeten we ook over de landsgrenzen kijken. De loonhandicap is een echte handicap. Maar ook de falende overheid is een handicap. Jaren moeten wachten op vergunningen is nefast. Zelfs een overeenkomst met de overheid betekent juridisch geen zekerheid meer (cfr het niet nader genoemd complex (sic) dossier in Machelen).

Het is niet zonder reden waarom grote spelers in de e-commerce sector net over de grens hun magazijnen bouwen. Het is evenmin zonder reden waarom in onze buurlanden datacenters en netwerken als paddestoelen uit de grond schieten, terwijl in ons land internationale firma’s niet eens meer willen nagaan of ze een datacenter bijbouwen (hoewel hun bestaande reeds vol zitten). Om maar eens voorbeelden te geven uit de sector die ik het best ken.

Ook al de regels omtrent aftrekposten en fiscale verschillen zouden best afgeschaft worden. Een onderneming krijgt geld binnen en geeft geld uit. Wat overblijft is de winst die belast moet worden. Daar ben ik het alleen maar mee eens. De hoogte van die belasting maakt me zelfs minder uit, als ze maar voor iedereen gelijk is. Controleer of de uitgaven overeenstemmen met het principe dat ze bedoeld zijn om (later) winst mee te maken, maar maak daar geen honderdduizend verschillende regels voor.

3. Lagere lasten, vooral op de nettolonen

Het hoge woord is er uit. Ja, lagere lasten zijn nodig. Zeker al omwille van het reeds genoemde gelijke speelveld met onze buurlanden. Lagere lasten zijn niet nodig om mij meer winst te laten maken (wel leuk meegenomen natuurlijk), maar ik wil in de eerste plaats dat er meer van het geld dat ik heb om mensen te betalen naar hen kan gaan. Ze zouden dus netto meer moeten overhouden. Dan dalen voor mij automatisch de loonkosten want dan moet ik minder bruto geven en heb ik automatisch meer ruimte om met hetzelfde potje geld als nu meer mensen aan te nemen.

Een tax shift is volgens mij onvoeldoende. Zelfs als ik meer mensen kan aannemen, dan zal ik dit enkel maar doen als mijn omzet kan groeien, als ik meer afzet vind voor mijn productie (ook als dat diensten betreft). Die afzetmarkt zal alleen maar groeien als de economie groeit en mensen meer overhouden om te spenderen. De tax shift waarbij de last op arbeid verschuift naar meer last op de arbeider, zou dus wel eens een tegengesteld effect kunnen hebben.

Conclusie: minder is meer

In combinatie met de vorige wensen, denk ik dat een efficiëntere en slankere overheid met minder regels voldoende budgettaire shift zou creëren om de netto lonen van zij die werken gevoelig te verhogen en de loonhandicap te verminderen.

Minder regels zorgen voor minder last, voor meer budgettaire ruimte en dus voor meer zuurstof voor de economie. Een economie die goed draait zorgt voor meer goesting om te ondernemen. Meer ondernemen zorgt voor meer jobs. Meer jobs zorgt voor meer afzet. Meer afzet zorgt voor een gezondere economie.

Een overheid die durft minderen is wat we nodig hebben. Een overheid die verder kijkt dan de volgende verkiezingen. Durf het mes zetten in wat overbodig is. Op korte termijn gaat dat pijn doen, maar op langere termijn gaat dat renderen. Iedere ondernemer weet dat hij vaak beter eerst wat van zijn winsten afgeeft om te investeren om op lange termijn meer terug te krijgen. Makkelijk is het niet, maar moeilijk gaat ook.