David Geens – De kunst van het mogelijke

Het belooft een warme zomer te worden. Daarmee begeef ik mij niet op het vlak van david Dehenauw en co, maar ik kijk naar alles wat er momenteel beweegt op het vlak van onze energiemarkt. Daar zijn momenteel heel veel zaken gaande die ik met (bange) argusogen volg.

Het betreft allemaal zaken die hier en daar wel het nieuws zien, maar soms vaak als petit faits divers weggestoken. Sorry als het daarom soms van de hak op de tak gaat, maar ik vind het nodig om het eens bij mekaar te vermelden.

Belangrijke achtergrondinformatie is alles wat met de Pax Electrica II te maken heeft. VRT heeft in een Panorama reportage “Pax Electrabel” eens al een kritisch licht laten schijnen over de uiterst geheime overeenkomst tussen de regering en Electrabel.

Waarom werden de centrales zo snel afgeschreven?

De Belgische kerncentrales zijn al lang afgeschreven. Electrabel heeft er voor gekozen om de centrales op 20 jaar af te schrijven. Dat feit wordt door alle groenrode excellenties de laatste weken dik in de verf gezet en zo ook in deze reportage. Ik vind het wel spijtig dat men vaag blijft over de motivering van deze beslissing.

Was Electrabel van mening dat kernenergie of deze centrales sowieso maar 20 jaar zouden meegaan? Om wele reden dan? Veiligheid? Nieuwe technologie waarvan men toen dacht (of wist) dat ze over 20 jaar voldoende als alternatief beschikbaar zou zijn?

Electrabel moet in ieder geval valabele redenen hebben voorgelegd aan de overheid, want anders kan ik niet begrijpen dat de fiscus in die donkere economische periode waarin onze kerncentrales gebouwd zijn, akkoord is gegaan met zulke “snelle” afschrijving. Want, voor alle duidelijkheid, een langere afschrijving zou geleid hebben tot minder kosten dus meer winsten en bijgevolg meer belastingen. En misschien ook gewoon een lagere prijs…

Of had Electrabel toen al een geheime agenda die er op gericht was om zoveel mogelijk winst te maken? De consument betaalde zich immers blauw aan energieprijzen, lees: voornamelijk aardolieproducten die toen onze westerse economie in een diep dal had geduwd. De elektriciteitsprijs moest misschien niet corresponderen met werkelijke kosten, maar was een “marktprijs” die toch iedereen zou slikken wegens enerzijds de gewenning aan hoge energieprijzen en anderzijds gewoon geen concurrentie.

De voornaamste vraag in die discussie is dan ook of de Belgische overheid een rad voor ogen werd gedraaid of niet…?

Liberalisering zonder prijsdaling

Het gevolg was hoe dan ook dat de consument een dure prijs betaalde, veel duurder dan in andere Europese landen die nog veel meer de kernenergiekaart hadden getrokken (zoals bv Frankrijk). Feit is dat Belgie in de jaren tachtig én negentig bij de duurste energieleerlingen van de Europese klas zat.

Wie dan zou verwachten dat de zogezegde liberalisering tot een prijsdaling zou geleid hebben, was goedgelovig. Als je de inflatie over die lange periode wegcijfert, dan nog stel je vast dat anno 2007 de elektricteitsprijs bij Electrabel 19% hoger ligt dan in de reeds genoemde dure periodes.

Hoe dat zoiets kan, wordt wel onomwonden vertelt in de Panoramareportage: er is in wezen geen concurrentie gekomen door de liberalisering. 90% van de productie in België is nog steeds in handen van Eelctrabel. De resterende productie is dan nog grotendeels in handen van enige concurrent SPE (die zwaar verlieslatend is, notabene) en je moet al in procentpunten gaan spreken als je de capaciteiten van een paar ecospelers zoals Ecopower in rekening brengt.

Verdere liberalising op de helling

Electrabel (en moederbedrijf Suez) willen uiteraard deze positie zomaar niet opgeven. De nogal groene ex-kabinetards die nogal eenzijdig in de Panoramareportage aan het woord komen ten spijt, het belangrijkste nieuws zit in de Pax Electrica die inderdaad gewoon best herdoopt kan worden tot pax Electrabel, want ze zijn de enige betrokken speler in dit geheime akkoord tussen de paarse regering en de “elektriciteitssector”.

Waar komt het op neer? Op de internationale energiemarkt heeft men net zoals in alle economische sectoren door dat concurrentie leidt tot meer kosten en minder winst. Minder concurrentie is dus dubbele winst: minder bedrijfskosten en betere prijzen, altahsn beter voor de betrokken bedrijven. En daarom dat elkaar gedoodverfde concurrenten maar al te graag fusies aangaan.

Aangezien Frankrijk en chauvisme twee pleonastische begrippen zijn, is het maar normaal dat zeker onder de president Chirac alle zeilen werden bijgezet om te voorkomen dat Suez in Italiaanse (Berlusconiaanse) handen zou vallen. De gifpil die hiervoor werd uitgevonden is een fuesie tussen staatsbedrijf Gaz de France (GdF) en Suez.

Een mastodant in barensnood want GdF is een staatsbedrijf en Suez niet. De Franse overheid is chauvinistisch genoeg om Suez Frans te houden, maar om daarom de controle over (en handen in de kas van) GdF te moeten opgeven door een verregaande privatisering zou iets te ver gaan. Een brug te ver lijkt het wel voor de nieuwe Franse president Sarkozy.

En dit heeft gevolgen voor België…

In de Pax Electrica is er immers overeengekomen dat Electrabel in ruil voor fiscale zekerheid een aantal tegenprestaties moet vervullen. Waaronder een eenmalige gift van 100 miljoen euro (da’s dus geld die de paarse regering wel degelijk in de wacht heeft gesleept in tegenstelling tot de stookolievoorschotten van Freya Vandenbossche). En een belofte de prijzen gedurende een aantal jaren te bevriezen.

Een belofte die echt moeilijk te verteren moet geweest zijn voor Electrabel was dat door de nakende fusie van moederbedrijf Suez en GdF de concurrentie in België helemaal een lachertje zou worden (aangezien door de fusie de controle over SPE in dezelfde mastodont zou terecht komen), Electrabel verplicht 2 maal 15 procent van haar productiecapaciteit af te staan. OK, ze zullen deze wel niet gratis moeten weggeven en wees er maar zeker van dat Electrabel niet hun meest rendabele 30 procent uit handen zouden geven.

Nu echter de fusie tussen Gaz de France en Suez weer in vraag wordt gesteld door de nieuwe Franse regering, staan ook al deze afspraken op de helling. Premier Verhofstadt verklaarde begin juni nog formeel in De Tijd dat als de fusie niet doorgaat “alle eerdere gemaakte afspraken dan komen te vervallen”…

Dit scenario lijkt zeer reëel te worden. De nieuwe Franse premier François Fillon heeft vorige week in Le Parisien nog duidelijk gemaakt dat de fusie met Suez niet de enige mogelijkheid is voor Gaz de France: “GDF is een grote onderneming die nood heeft aan een partner om met de groten te kunnen meespelen. Het fusieproject met Suez is valabel, maar er zijn nog andere opties.” Fillon denkt daarbij onder meer aan een samengaan met het Algerijnse staatsgasbedrijf Sonatrach of met het Franse staatsenergiebedrijf Electricité de France (EDF).

En dus lijkt het er op dat als er een nieuwe energiegrootmacht gemaakt zal worden, Electrabel terug de handen vrijheeft om zich niks aan te trekken van de gemaakte afspraken. Dat belooft…

Wie liegt er?

Wel straf is het feit dat het een geheim document bestaat. Je mag zelfs als parlementslid geen notities en zo nemen.

Verhofstadt hangt nadien wel de held uit door het document door te faxen maar wie zegt dat dat geen opgekuiste versie was?

Nog veel straffer is dat Johan Van de Lanotte beweert dat de brief een persoonlijk initiatief van de premier was en deze laatste zegt dat de brief door de regering wordt gedragen.

Hoedanook de gevolgen zijn er inmiddels wel. De aardgasprijs gaat 20% omhoog. Zonder pardon, een week na de verkiezingen. Goed getimed en de consument wordt weer dik in de maling genomen.

Bijgevolg wordt de nog niet bestaande nieuwe regering reeds snel op de korrel genomen. Wat gaan ze doen? De kans is vrij reëel dat een oranje-blauwe regering de kerncentrales zal openhouden. Maar hoe gaat ze de “winst” gebruiken om versneld groene energiebronnen aan te boren? Een “motteballentaks”?

Jean-Pierre Hansen zegt het heel terloops maar wel heel duidelijk: “Hebt u al een taks meegemaakt die de prijs voor de consumenten goedkoper maakt?”.

Marktprijs stijgt bij Electrabel, maar daalt volgens VREG

De prijsterugval van aardgas gedurende de eerste vier maanden van dit jaar was zelfs spectaculair, zo blijkt uit een eerste berekening van de Vreg, de Vlaamse regulator voor de elektriciteits- en gasmarkt. In januari werden nog recordprijzen genoteerd. De Vreg wijst erop dat het om voorlopige berekeningen gaat, die evenwel voldoende betrouwbaar zijn om er conclusies uit te trekken.

De gemiddelde prijs voor een jaarcontract voor een gezin dat zich met gas verwarmt, is sinds januari met 16 procent teruggevallen, van bijna 1.200 euro naar 1.000 euro. Daarmee komt de gasprijs opnieuw in de buurt van het peil van juli 2003, toen de Vlaamse energiemarkt volledig vrijgemaakt werd.

bron: Nieuwsblad 15 mei 2007 door Pascal Sertyn

Het straffe is dat Electrabel net beweert dat de laatste drie jaar de marktprijs met 46% is gestegen en dat hun prijs maar 21% is gestegen bron: Het Laatste Nieuws van 16 juni 2007 door Frank Dereymaeker). Wel straf (opnieuw) dus dat officieel onderzoek aantoont dat de prijzen terug op het niveau van 2003 staan. Zelfde niveau, volgens mij wil dat dus zeggen dat er een stijging van 0 komma 0 procent is.

Volgens mij is daarmee gewoon aangetoond dat het inderdaad de simpele waarheid is dat Electrabel op jacht gaat naar nog meer winst. 2,14 miljard euro is dus nog niet genoeg…